تحلیلی بر خشکسالی های ایران در نیم قرن گذشته

Authors

رضا دوستان

دکتری اقلیم شناسی، استادیار اقلیم شناسی دانشگاه فردوسی مشهد،

abstract

خشکسالی یکی ازپدیده های اقلیمی است که هر ساله خسارتهای زیادی به بخش های مختلف طبیعی از جمله منابع آبی و محیط زیست و انسان در روی کره زمین وارد می سازد. در دهه اخیر با توجه با فراوانی وقوع خشکسالی در ایران و کاهش منابع آبی، پیامدهای آن ملموس شده و برنامه ریزان و مدیران را با مشکل روبرو می سازد. هدف این پژوهش، شناخت رفتار پدیده خشکسالی در یک دوره طولانی و تعیین نواحی خشکسالی ایراناست. بنابراین داده های ماهانه بارش برای دوره 50 ساله از 1961 – 2010 ایستگاهای سینوپتیک ایران، چگونگی خشکسالی های بلند مدت در مقیاس 24 ماهه مشخص گردید. در این مطالعه از روش استاندارد بارش، تحلیل مولفه اصلی و خوشه بندی برای تعیین خشکسالی ها و نواحی همگن خشکسالی در ایران استفاده شد. نتایج حاکی است، خشکسالی در ایران از رفتارمنظم فضایی و منطقی در دراز مدت برخوردار است چنانکه این روند شمال غربی – جنوب شرقی بوده و 7 ناحیه همگن خشکسالی بلند مدت در ایران وجود د ارد. از نظر مدیریت ریسک و بحران خشکسالی در ایران با توجه به سری های زمانی رفتار خشکسالی هر ناحیه در نیم قرن اخیر، به ترتیب ناحیه 1، 3، 5، 7، 6، 2 و4 در اولویت قرار دارند. اواخر دهه 90 وکل دهه 2000 شدیدترین و بیشترین توالی خشکسالی در 6 ناحیه ایران در نیم قرن اخیر اتفاق افتاده است. ناحیه 1 شامل ایستگاهای شمال غربی و گرگان بیشترین دوره خشکسالی 25 ساله را تجربه کرده است. از آنجا که پیامدهای ناشی از آن تا سالها بعد از پایان خشکسالی در یک ناحیه آشکار می شود. بنابراین مدیریت ریسک و بحران جدی در اربتاط با این پدیده بر حسب برنامه ریزی منطقه ای و اولویت بندی برای طرح های مخصوص هر ناحیه مفید می باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی کارآمدی نظام مرتعداری ایران در نیم قرن گذشته

نقطه­ عطف ایجاد تغییرات چند بعدی در نظام مرتعداری ایران، قانون ملی شدن جنگل­ها و مراتع است. اقدامات و برنامه‌های متعددی در مراتع انجام شد. تاکنون اثرگذاری طرح­ها و برنامه­ها، وضعیت بهره­برداران و مراتع به صورت جامع و در گذر زمان ارزیابی نشده است. هدف از تحقیق حاضر ارزیابی اقتصادی، اکولوژیکی و سیاستی- نهادی نظام مرتعداری ایران در طی نیم قرن گذشته بود. ابزار تحقیق پرسشنامه و مصاحبه بود. روند تغیی...

full text

تحلیل روند تغییرات بارش‌های شمال‌غرب ایران در نیم قرن گذشته

در این مطالعه روند بارش­های منطقه شمال­غرب ایران در مقیاس ماهانه، فصلی و سالانه با روش مان- کندال که در سه ویرایش مختلف به نام های MK1، MK2 و MK3 بسط داده شده است، مورد آزمون قرار گرفت. داده­های مورد استفاده اطلاعات بارش 16 ایستگاه منتخب در دوره آماری 2004-1955 می­باشد. به منظور تعیین شیب خط روند بارش از روش تخمین­گر شیب سن استفاده شد. نتایج نشان داد که در مقیاس سالانه بارش­های شمال غرب ایران د...

full text

نوسان های وقوع باد و روزهای طوفانی طی نیم قرن گذشته در منطقه خزری

در این تحقیق براساس بازدید از مناطق جنگلی و مطالعه نقشه پوشش گیاهی، سه منطقه که معرف اقلیمهای اصلی جنگلهای هیرکانی می‌باشند انتخاب شدند. این سه منطقه عبارتند از: اقلیم مرطوب در غرب (گیلان)، اقلیم‌ معتدل در قسمت میانی (مازندران) و اقلیم خشکتر در شرق (گرگان). در تحلیل و بررسیها، داده‌های ثبت شده در چهار ایستگاه هواشناسی مورد بهره‌برداری قرار گرفتند. تغییرات عوامل مختلف اقلیمی شامل حداکثر، حداقل و...

full text

بررسی شاخص خشکسالی PCI و روند تغییرات آن در ایران طی نیم قرن اخیر

بررسی پدیده بارندگی به عنوان یکی از مهمترین عوامل هواشناسی که به صورت مستقیم منابع آب را تحت تاثیر قرار می­دهد، از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. بنابراین، در این تحقیق، توسط شاخص پراکندگی بارش (PCI) در مقیاس سالانه به بررسی تغییرات الگوی بارندگی در سطح ایران پرداخته شد. بدین منظور آمار بارندگی ماهانه 25 ایستگاه سینوپتیک کشور ایران در یک دوره 50 ساله (2010-1961) در دو بازه 25 ساله ارزیابی شد و سپس...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های اقلیم شناسی

جلد ۱۳۹۴، شماره ۲۳، صفحات ۱-۱۸

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023